ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΚΒΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟ ΤΟΥ ΚΟΛΟΒΡΕΧΤΗ

Με επιτυχία και μεγάλη προσέλευση κόσμου πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας 22 Ιανουαρίου 2024 στο δημαρχείο της Νέας Αρτάκης η παρουσίαση της μελέτης του ΕΚΒΥ (Εθνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων) για την αποκατάσταση / ανάδειξη του υγροβιότοπου του Κολοβρέχτη. Παραθέτουμε την εισήγηση της ομάδας πολιτών.

Αγαπητοί συντοπίτες και συντοπίτισσες,

Ως πολίτες αυτού του τόπου και δημότες αυτής της περιοχής καλούμαστε να αναγνωρίσουμε τα σπάνια και ευαίσθητα οικοσυστήματα που μας χάρισε η φύση καθώς και την σε βάθος αρχαιολογική ιστορία και προϊστορία του.

Καλούμαστε να τη γνωρίσουμε, να τη προσεγγίσουμε, να την προστατεύσουμε και να τα την παραδώσουμε υγιή στους απογόνους μας. Ο Υγρότοπος ΚΟΛΟΒΡΕΧΤΗΣ περιέχει αυτά τα χαρακτηριστικά που μας προτρέπουν να ασχοληθούμε ενεργά για την προστασία του και την ανάδειξη του. Έχει τεράστιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, καθότι σύμφωνα με έντυπο του ΥΠΠΟΑ (2015, εκδ. Καπόν), έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης που χρονολογούνται από τα 110.000 χρ. πριν, έως τα 8.000 χρ. π. Χ., όπως επίσης και νεολιθικά, μυκηναϊκά και ελληνιστικά ευρήματα. Υπήρξε ανέκαθεν πηγή ζωής και τόπος κυνηγιού.

Επίσης, η νεότερη ιστορία του είναι συνδεδεμένη με την άφιξη των Μικρασιατών προσφύγων και τις γεωργικές δραστηριότητες καθώς και τη νεότερη γεωργοκτηνοτροφική ανάπτυξη της περιοχής.

Ο Κολοβρέχτης όμως είναι και Υγρότοπος με φυσική ιστορία εξέλιξης εκατομμυρίων χρόνων. Ένα πλούσιο οικοσύστημα με δισεκατομμύρια οργανισμούς (μίκρο ή μάκρο), δεκάδες είδη χλωρίδας και εκατοντάδες είδη πανίδας εγκολπώνοντας διάφορα και διαφορετικά είδη οικοτόπων από την ακτή μέχρι τη περιφερειακή ορεινή του ζώνη. Ως Υγροβιότοπος (από τους λίγους εναπομείναντες -ένας από τους μοναδικούς στην κεντρική Εύβοια- φιλοξενεί σπάνια και απειλούμενα με εξαφάνιση πουλιά και ζώα, στον πλανήτη ΓΗ καθότι ευρίσκεται και επάνω σε γραμμή μετανάστευσης.

Επιπλέον είναι και φορέας ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής καθότι δεσμεύει CO2 (διοξείδιο του άνθρακα) πολλαπλάσιο από ό, τι ένα δάσος συμβάλλοντας ακόμη στην αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής.

Ακόμη είναι ένα φίλτρο αποικοδόμησης και εξουδετέρωσης βλαβερών και ρυπογόνων ουσιών που παράγονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα. 

Αυτό όμως το ιστορικό μέρος και ιδιαίτερο οικοσύστημα έχει υποβαθμιστεί και απειλείται καθημερινά. Οι γεωργικές δραστηριότητες καταστρέφουν τη βλάστηση και εισβάλλουν μέσα στην Α’ Ζώνη (πυρήνας) του υγροτόπου, καθώς και ρίχνουν ανεξέλεγκτα φυτοφάρμακα και χημικά λιπάσματα.

Επιπλέον ο βιολογικός καθαρισμός της Νέας Αρτάκης εκβάλλει τα επεξεργασμένα λύματα μέσα στον πυρήνα καθώς και το σφαγείο της Αγροζωής έχει δημιουργήσει μια χαβούζα ακριβώς δίπλα στο σφαγείο σύνορο με χωράφια κηπευτικών.

Τα σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος είναι αφημένα στην τύχη των αρχαιοκάπηλων και οποιονδήποτε καταστροφέων, με τελευταία μελέτη του Αδ. Σάμψων στην περιοχή Βάρκα το 1980. Τώρα τελευταία προστέθηκε ακόμη μια καταστροφική πράξη εις βάρος του οικοσυστήματος αφού κατέστρεψαν ένα σημαντικό μέρος του καλαμιώνα τοποθέτησαν (με την εύνοια του νόμου) τρία φωτοβολταϊκά πάρκα εντός της Β’ Ζώνης του Υγροβιότοπου εκ των οποίων το ένα σε επαφή σχεδόν με τη Ζώνη 1-Πυρήνας και τα τρία μέσα σε γη υψηλής παραγωγικότητας.

Έτσι ο ζωτικός χώρος μέσα στον οποίον μπορούν να επιβιώσουν τα υπάρχοντα είδη ζωής του Υγροβιότοπου έχει συρρικνωθεί αρκετά και απειλείται συνέχεια. Γι’ αυτό χρειάζεται να αφήσουμε τον Υγροβιότοπο να «πάρει» πάλι τη φυσική του διάσταση, δηλαδή να αποσυρθούν οι καλλιέργειες μέσα από τον πυρήνα και να σταματήσει η καταπάτηση.

-Να ελέγχεται η χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και η ποιότητα των νερών στον υδροφόρο ορίζοντα. Σωστή λειτουργία των βιολογικών (Ν. Αρτάκη και σφαγείου) και απορροή προς τη θάλασσα.

-Συντήρηση μονοπατιών και παρατηρητήρια πουλιών καθώς και σημεία συλλογής απορριμμάτων.

-Εκπαιδευτικές δραστηριότητες εντός των υγροβιότοπων και κέντρο πληροφοριών και ενημέρωση.

-Συντονιστικό φορέων (Δήμοι, Περιφέρεια, Συλλογικότητες) για το συντονισμό δράσεων προστασίας και ανάδειξης.

-Νέα χαρτογράφηση και σήμανση της περιοχής με ειδικές πινακίδες.

Η μελέτη την οποία χρηματοδότησε Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη στοιχείων και τεκμηρίων με σκοπό να δούμε καλύτερα σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα ο Υγροβιότοπος με βάση τα οποία μπορούν να δρομολογηθούν προγράμματα και δράσεις ανάδειξης και προστασίας. Ένα μέσο που μπορεί να βοηθήσει στον αγώνα μας.

*Φωτογραφία: Γιάννης Σοφρώνης